--- Artikel wordt later nog afgewerkt met nog meer voorbeeldjes van Oilsjterse, kleurrijke hersenspinsels van dit jaar ---
Veel kleurrijke figuren (en voor niet-Aalstenaars vaak onbeduidende tekeningen) sieren tijdens de aanloop naar carnaval ramen, gevels en interieurs van cafés en winkels, van scholen, … kortom, van alles wat een grote ‘vitrin’ of een ietwat lege muur heeft …
De buitenstaander begrijpt het natuurlijk niet allemaal, maar dat is met onze ‘Oilsjterse muziek’ ook het geval, net als ons carnaval op zich. Je moet ‘van hier’ zijn om het allemaal goed te kunnen vatten en begrijpen.
We spreken in het geval van de fassadeklasjers of roiteklasjes dus niet over ‘tekeningskes’ maar in vele gevallen echt wel over Kunst met een grote ‘K’, onvergelijkbaar met wat men op andere plaatsen te horen of te zien krijgt.
‘O i l s j t e s u n i k, o e i k o p d e r o i t e n’
Heel vaak wordt in deze tekeningen, net zoals in de muziek en ook op de carnavalswagens, de lokale politiek een sneer gegeven.
Portretten van bekende Aalstenaars zijn daarbij niet altijd even flatterend, maar er wordt wel steeds iets van de actualiteit ingestoken … En dat herkennen de Aalstenaars natuurlijk als de beste.
Ook het onderwerp van de groepen die er hun lokaal hebben, worden vaak in tekeningen omgezet …
A l l e s c h o e i n a v o n t u r e n w e r r e n k a r i k a t u r e n ...
Hier het stoetliedje van 'Bedesterd' uit 2018 ... Zij hadden het toen al over deze artiesten ...
Hoe ontstaat nu eigenlijk het idee voor een mooie ‘Fassade’?
Wel, meestal vraagt de eigenaar van het gebouw een artiest en samen overlopen ze wat er mogelijk is.
Vaak worden fysieke kenmerken of uitspraken van de eigenaar uitvergroot en verwerkt in de schilderingen.
Zo vinden we in 2023 bijvoorbeeld een afbeelding van Muriel en Alain op hun eigen ‘vitrin’ van café ‘De Kleine Beurs’.
Op het ene raam staan ze afgebeeld met hun hondjes Melvin, Bo en Twix. Op het andere raam is een vaste klant te zien, en vinden we ook verwijzingen naar de zone 30 en de nabijgelegen NMBS-parking (‘Parking Skatepark’, de vraag waar de ingang eigenlijk is, en de vraag ‘es ze foitelek wel oepen, der brandt giejn licht’, wijzend op de donkere uitstraling van deze parking).
Ook verwijzingen naar de politiek zijn, zoals al vermeld, natuurlijk erg gegeerd en daar is in Aalst natuurlijk geen gebrek aan.
Natuurlijk zijn ‘de voil janet’ en ‘het verwijten’ ook graag geziene onderwerpen op de Oilsjterse roiten.
En Bekende 'Oisjteneers' zijn uiteraard ook een dankbaar onderwerp ...
Na deze besprekingen volgt een eerste voorzichtige schets op papier. Die wordt dan – al dan niet met last minute aanpassingen – overgenomen op de ruiten.
Eerst een paar nietszeggende lijntjes en countouren, maar uiteraard is dat pas het begin. Eens de kleuren er bij worden gehaald, wordt pas duidelijk of het aanslaat of niet, en kunnen nog steeds (ingrijpende) aanpassingen gebeuren om de figuren te laten ‘spreken’.
Hier een voorbeeldje van een schets, met daarnaast het uiteindelijke resultaat ...
Men begint er steeds een paar weken voor carnaval aan … Eén voor één krijgen de belangrijkste en grootste ‘vitrins’ van ’t stad een verfbeurt … Eén voor één worden ze omgetoverd tot vaak echte pareltjes, steeds met de nodige dosis (zelf-)spot en actualiteit …
Heel mooi allemaal, maar is het niet jammer dat na carnaval deze kunstwerken in één klap weggeveegd worden?
Natuurlijk is dat jammer, maar een carnavalswagen wordt ook afgebroken, en niet alle liederen gaan langer dan een jaar mee.
Vergelijk het met een boeket bloemen … Het verwelkt, je gooit het weg en … er is plaats voor een nieuw.
Foto’s zijn steeds een mooie herinnering, maar herinneringen dienen ook vernieuwd te worden. Mooie momenten dienen plaats te maken voor (hopelijk) nog mooiere momenten.
De ‘oppervader’ van het ‘Fassadeklasjen’ is ongetwijfeld André Van Schuylenberg.
Samen met zijn zoon Gilles, die de laatste jaren ook volop in zijn element is als hij de ramen van sommige cafés mag ‘carnavaliseren’ ‘doen ze heel ’t stad’.
Ze zijn enorm graag gezien, en hun tekenkunsten steken er echt bovenuit, zonder natuurlijk de andere ‘fassadeklasjers’ in de schaduw te willen zetten.
Wie bijvoorbeeld ook niet mag vergeten worden is Mattis (neef van Gilles), die ook mee de baan optrekt als er ergens geverfd wordt.
Het 55ste jaar zal het zijn, dat in 2024 André de baan opgaat met zijn potjes acrylverf en penselen.
André is naast het ‘Fassadeklasjen’ trouwens een full time kunstenaar met een grote bekendheid.
Hij heeft trouwens Ensor als grote voorbeeld … Ensor met zijn levende portretten en zijn wereldberoemde carnavalsfiguren.
Oostende mag daar terecht fier op zijn, maar Aalst mag dan ook minstens even fier zijn op André.
Hij verwerkte bijvoorbeeld enkele foto’s van Voil Janetten tot heuse schilderijen en hield meteen een heel succesvolle tentoonstelling over deze kleurrijke Aalsterse figuren.
André is ook al vele jaren jurylid tijdens de carnavalstoet en natuurlijk kijkt hij dan ook zijn ogen uit naar de vormgeving van de figuren. Zijn pretoogjes verraden dat hij nog steeds heel begeesterd kan geraken door een mooie vormgeving, een gewaagde kleurencombinatie of een mooi uitgewerkt thema.
De kunst van André (en zijn verzameling maskers) is te bewonderen in het Eenegemwegsken (de smalle doorgang tussen Bloemenweelde en de St-Jozefkerk aan het Esplanadeplein). … ’t Is te zeggen, nu eventjes niet, want wegens dringende veiligheidswerken aan de kerk is het Eernegemwegsken afgesloten en is het atelier even niet bereikbaar.
Van de ene Van Schuylenbergh naar de andere … want ook zoon Gilles is inmiddels een veelgevraagd ‘Fassadeklasjer’
Gilles (geboren in … Dendermonde – niet iedereen kan perfect zijn - op 13/3/82) studeerde aan de academie voor beeldende kunsten..
Hij heeft niet Ensor, maar wel David Hockney als belangrijkste inspiratie voor zijn werk, dat gekenmerkt wordt door deels overschilderde fotocollages.
Op muzikaal gebied maakt Van Schuylenbergh als singer-songwriter rocknummers. Vroeger speelde hij bij Eosine, een Aalsterse rockband, maar tegenwoordig maakt hij zijn muziek solo. Daarnaast houdt hij zich ook bezig met humoristische nummers. Bekendst is zijn wekelijkse begintune van de podcast Mosselen om half twee. In het Aalsterse zijn vooral zijn carnavalsnummers bekend:
“Voil jeanettenketchup”, "In't Oilsjters" "'k Bekik weiral zat", "Willy da wiggar", "Eje a kaumer al opgeroimd hein?", "'k Ben zat, ik oeik", "Wadeje oon?!", “'k Hem sjans, ik klap gien Frans", "Onder Taufel", … zijn daar enkele voorbeeldjes van.
Naast de mooie gevelversieringen is Gilles ook de ontwerper van ‘Zjangsken’ en ‘Netjen’, de twee figuurtjes die ontworpen werden naar aanleiding van de preventiecampagne tegen alkoholgebruik bij de jeugd. Deze campagne werd gestart door de Dienst Preventie in 2011 en kende heel wat succes want het jaar daarna kreeg Zjangsken zelfs zijn eigen FaceBookpagina.
In 2013 kregen we dan de slogan ‘Ne goeien band me Zjangsken’, waarbij vlotjes 7000 polsbandjes verdeeld werden. Het jaar daarop waren het al 9000 bandjes, maar Netje was niet meer te vinden.
Het werk “De Kleren van De Keizer” kostte bloed, zweet en tranen, maar het eerbetoon aan wijlen Keizer Kamiel Sergant, dat Gilles maakte voor de jongste dochter de betreurde keizer, werd afgewerkt in april 2022 .
Zowat alle aspecten zijn leven zijn erop terug te vinden. de drie zotte dagen, maar ook zijn werk als fietsenhandelaar, de mens die zich inzette voor anderen, vader en gewoon Kamiel thuis in de zetel, … ze kregen allemaal een plaatsje.
Het is echter niet enkel de familie Van Schuylenbergh die het alleenrecht heeft op die prachtige kunstwerkjes.
Zo is er bijvoorbeeld ook nog Patrick De Ceuleneer, die onder de artiestennaam ‘Keut’ door het leven gaat.
Hij is ‘in de stiel’ gerold op zijn 16 jaar, toen hij een beetje zakgeld wel goed kon gebruiken.
In tegenstelling tot ‘de Van Schuylenberghs’ is hij wel selectiever geworden. Met zijn 65 jaar zal hij in 2023 trouwens op ‘Roiteklasjerspensioen’ kunnen gaan (voor zover dat bestaat natuurlijk).
En dan Luc Van Caeneghem … Nog zo’n artiest …
Luc was kunstenaar en karikaturist, maar vooral keramist, en werkte ook een paar jaar samen met ‘Keut’.
Luc (13 april 1955) volgde in 1970 - 1975 kunstonderricht aan de Academie van Schone Kunsten in Aalst, meer bepaald beeldhouwen, keramiek, etsen en publiciteitstekenen.
Daarna ging hij zich twee jaar verder bekwamen aan de Academie voor Schone kunsten in Gent, waar hij keramiek en toegepaste kunsten volgde.
Hij werd prijshouder van de Plastische Kunsten in Ninove en werd ook tweemaal geselecteerd voor de keramiekprijs in Italië.
Diverse keren won hij de ‘vitrinewedstrijd’
Luc moeten we trouwens ook kennen als de ontwerper van het achthoekig logo van Safir.
Hij is op 30 maart 2007 in Dendermonde ten gevolge van een hartstilstand overleden.
Een andere ‘raamkunstenaar’ was William Phlips.
En ook Jef Michiels, beter gekend als “Jef van den Ooievaar”, versierde menig ‘vitrin’ (jaren 1980-90).
In de stoet van 2018 was het ‘roitenklasjen’ zelfs het onderwerp van de groep ‘Bedesterd’.
In ‘t Oilsjters : "Zedde ne carnavalist in ert en nieren, tein moeje mè die daugen a roiten loten versieren. Van Schoilenbeirgh es’ter al joren boi en mokt van elke vitrin e prachteg schiljeroi. Den toid dringt en et weirk moet affeseiren, ’t er zitj vèr em niks anders op as Bedesterd te kontakteiren. Tradiesjes zèn ier oileg en binnekert est er giën iën vitrin nog voileg, want mè Carnaval es giël Oilsjt Bedesterd!"
In ‘t Schoein Vloms : "Ben je een carnavalist in hart en nieren, dan moet je tijdens die dagen je ruiten laten versieren. Van Schuylenbergh is er al jaren bij en maakt van iedere vitrine een prachtig schilderij. De tijd dringt en het werk moet vooruitgaan, er zit voor hem niets anders op dan Bedesterd te contacteren. Tradities zijn hier heilig en binnenkort is geen enkele vitrine nog veilig."
Hun stoetliedje met bijhorend filmpje konden jullie al eerder in dit artikeltje beluisteren en bekijken.
Of ‘roiteklasjen’ een exclusief mannenjobke is?
Neen hoor, de laatste jaren kunnen we ook een zekere Inge Claessens terugvinden.
Inge is in het dagelijkse leven aan het werk als illustrator, grafisch ontwerpster en lerares aan het kinderatelier DKO Aalst.
Kleurtjes en verfborstels zijn haar dus zeker niet vreemd, en ze kan zich dan ook, samen met haar vriend Jan, volledig uitleven in haar schilderijtjes.
Ondertussen zijn er ook heuse workshops ‘Roiteklasjen’, zowel voor volwassenen, voor leerkrachten als voor kinderen.
Op initiatief van de Aalsterse Academie voor Carnavalskunsten immers, organiseerde men in 2022 voor het eerst ook een heuse cursus 'Fassadeklasjer/Roiteklasjer' voor een heel breed publiek, waaronder ook ‘speciallekes’ voor leerkrachten … en kinderen …. ! Inderdaad, de ‘stiel’ wordt ook doorgeleerd aan de kinderen, waardoor de toekomst van deze kunsttak (hopelijk) veilig gesteld kan worden.
Je leert er alles over de materialen en de basistechnieken, hoe je een verhaal en een goede schets kan maken én je gaat meteen aan de slag met verf op plexiglas. Aan het einde van de workshop neem je je eigen ontwerp mee naar huis en wie weet… kan je het op je eigen ruit schilderen!
Tijdens de cursus wordt trouwens ook live overgegaan naar het terrein.
Zo werden de aspirant-fassadeklasjers (en er zitten wel degelijk 'talentjes' tussen) van Inge op 11 februari 2023 gespot aan ‘Den Allegro’ (Gentsestraat) terwijl ze er hun pas geleerde technieken konden uitproberen in het pop-upcafé dat daar zijn deuren (en vensters) zal openen tijdens ‘de daugen’ …
Gert, Sebastien en Danny zijn drie vrienden die eerder al meeliepen in de stoet als losse groep.
Dat ze ‘fan’ zijn van carnaval staat dus buiten kijf.
Het cafékescarnaval van 2022 inspireerde hen dan ook om het in 2023 eens anders aan te pakken. Het trio was dus niet in de stoet te zien , maar opende gedurende de drie zotte dagen een pop-up café, ‘Cafei Giene Sinnema’…
Naast de gevestigde Horeca misschien toch ook even een warme oproep om eens bij hen langs te gaan … en om er – naast de geneugten van een frisse pint of warme koffie – ook te genieten van ‘de tekeningskes’ …
Een voorbeeldje van wat voor deze gelegenheid op de muur 'geklasjt' werd ...
Ook in 2024 kunnen we uiteraard verder genieten van deze speciale kunstvorm, die zich ondertussen ook verder aan het verspreiden is doorheen het land.
De eerste ramen werden reeds onder handen genomen, en wie tegenwoordig eens doorheen de stad wandelt, komt hier en daar wel een 'roitenklasjer' tegen ...
Wil je meer weten over de andere gebruiken die Aalst rijk is in de periode van Carnaval?
Ga even kijken op DEZE LINK!
Veel leesplezier!
Bronnen :
Stoetliedje Bedesterd 2018 via Youtube
Foto Gilles Van Schuylenberg : Aalst.tv 5/2/2013
Radio 2 Interview met André Van Schuylenbergh 10/02/2021
HLN 24/01/2023
Afbeeldingen ontwerp ‘Delforge’ : carnavalaalstkoentje
Foto ‘De Kleine Beurs’ via HLN 24/01/2023 © Swirko
Foto ‘Allegro’ : Skaa Jongen, één van de fassadeklasjers
Verschillende artikeltjes van Carnavalaalstkoentje
Info : ne kir gevraugd on de ‘fassadeklasjers van dinsjt’ en 'in't stad ne kier rondloeipen en rondoeiren'
--- Via Facebook --- Mooi verhaal weer! --- Jo Wynant
BeantwoordenVerwijderen