Appeldragers ?
Niemand ?
Het is dan ook verschrikkelijk lang geleden, maar de 'Appelmarkt' bevond zich op de plaats die tegenwoordig gekend is als het Keizerlijk Plein.
Volgens 'Historiek der Oude
Straten' : "De Carmelietenvesten, of binne vaert wierd in Augusti 1752
aangevuld, van de Zoutstraat- tot de Nieuwstraatpoort, om de Peerdenmarkt of
Peerdenkouter te vergrooten. Die plaats diende dan ook tot "appel ende
fruytmerckt".
Kooplustigen konden immers een beroep doen op een
drager die de gekochte goederen aan huis of op een aangewezen plaats afleverde, maar er waren heel wat klachten over het niet afleveren van de zakken op de aangewezen plaats, en over het achterhouden van goederen door de dragers.
De kopers wisten natuurlijk vaak
niet meer precies wie de drager was of hoe die er uitzag, en dus konden ze hun
bestelde (en betaalde) goederen wel vergeten.
De stad wou een einde te maken
aan deze misbruiken en besloot uiteindelijk om officiële dragers aan te stellen. Die werden geregistreerd en waren verantwoordelijk voor de goederen tot bij aflevering.
Er werden twee klassen
aangesteld, in eerste instantie op de Graanmarkt waar
granen, gerst, boekweit, haver en andere vruchten verhandeld werden.
De rode klasse daar stond in voor
het dragen van de harde vruchten, de blauwe klasse droeg de rijpe vruchten.
Iedere drager moest bij het begin van de markt een genummerde armband afhalen
bij Pieter Janssens, een door de stad aangestelde opzichter. De armbanden
werden om de linkerarm gedragen en werden op het einde van de markt terug
ingeleverd.
Tijdens de markt luidde de opzichter twee keer een klokje waarna, de
reeds aangekochte goederen werden uitgedragen.
Om de goede orde te handhaven,
was het de dragers verboden op de markt te vloeken of te zweren, zich te
bedrinken of onregelmatigheden te plegen.
Deze regeling bleek een succesformule te zijn want de
stadsmagistraat besliste om later ook nog een appelklasse aan te stellen.
In
het christendom werd de appel beschouwd als een symbool van verleiding. Volgens
het Oude Testament werden Adam en Eva uit het Paradijs verdreven na de beet in
de appel van de Boom der Kennis.
Bisschop
Ambrosius van Milaan (340-397 na Christus) vergeleek de aan het kruis hangende
Christus met een appel die aan de "boom des levens" hing; het rood
doet denken aan het bloed van Christus, dat volgens de christelijke opvatting
vergoten werd zodat de wereld verlost kon worden.
Zo
werd het symbool van de verleiding ook het symbool van redding tijdens de
Kersttijd. In oude kribben was er zelfs een appeldrager die een appel aan Maria
en Jozef bracht.
Sinds
de Middeleeuwen zijn er stukken met Kerstmis opgevoerd voor de portalen van de kerken
die de uitzetting uit het paradijs afschilderen. Voor dit paradijs werden bomen
neergezet, waaruit 'de vrucht' werd geplukt. Deze vrucht was van oudsher een
rode appel. Aan het einde van de kerstperiode, 6 januari, kon het paradijs of
de kerstboom of kerstboom worden verwijderd, dat wil zeggen, de vruchten werden
"geoogst" en gegeten.
Uit de “inkomende
briefwisseling van de stad Aalst – jaar 1818” is dit artikeltje afkomstig.
Het behandelt een conflict
tussen de “appeldragers”, de appelverkopers en appelkopers, waarin het stadsbestuur
diende een regeling te treffen. Men was het namelijk niet eens over de prijs
van het transport (draaggeld) dat werd aangerekend bij de verkoop.
Draaggeld duidt er op dat de
“appelzakken” toendertijd nog steeds gedragen werden.
Appelmerkt : Extrait uyt het
Resolutieboek onderhouden bij Burgemeester en Schepenen der Stad Aelst. Zitting
van Woensdag 28 Octobre 1818
Het kollegie, gehoord de
menigvuldige klagten betrekkelijk den buitensporigen loon, die de dragers op de
appelmerkt zich toelaten te eisschen, zoo van de Burgers als van de verkoopers,
heeft besloten dien loon, provisionelijk vast te stellen als volgt:
Voor draag-geld van de merkt
par zak, te weten :
- in de Pontstraet: Tot aan de
poort van het begijnhof 10 61/100 cents (10 oortjens courant) en tot aan de
poort 12 86/100 cents (drie stuivers courant)
- in de Zoutstraat: tot aan de
Korte Zoutstraet 10 61/100 cents (tien oortjens courant) en tot de
Zoutstraetpoorte 12 86/100 cents (drie stuivers courant)
- op de groote merkt 8 57/100
cents (twee stuivers courant)
- op de Keizerlijke plaats 15
cents (drie stuivers en half courant)
- in de Nieuwstraet: tot aan
de Paardeposterije 10 61/100 cents (tien oortjens courant) en tot aan de poort
15 cents (drie stuivers en half courant)
- in de Kattestraet: tot aan
het heilig Geesthuis 10 61/100 cents (tien oortjens courant) en tot aan de
poort 12 86/100 cents (drie stuivers courant)
- in de Molenstraet: tot aan
de Smids 10 61/100 cents (tien oortjens courant), tot aan de Ste Annebrugge 12
86/100 cents (drie stuivers courant) en tot aan het bollewerk 15 cents (drie
stuivers en half courant)
- buiten alle de Poorten 17
14/100 cents (vier stuivers courant)
Boven den voornoemden
draagloon zullen zij mogen eischen, van de vrekoopers, voor het afzetten der
zakken tot 2 14/100 cents (zes derniers courant) en voor het inbrengen van het
geld en den zak waar voor zij zullen moeten instaan te zamen 4 29/100 cents
(Eenen stuiver courant par zak)
Voor Extract conform bij
translaat
De Secretaris (get.) Van der Belen De Eerste Schepen (get.) De Waepenaert
Lijste ende Numeros van alle
appeldragers der Stad Aelst
1. Melchior Backhaert
2. Lucas Verrilst
3. Nicolas Mertens
4. Guillelmus Asens
5. Enricus Priou
6. Laurentius Bascoir
7. Albertus Barreez
8. Henricus Franck
9. Rochus Van den Broeck
10. Joannes Walgraef
11. Petrus Ringoir
12. Jacobus Franck
13. Joannes De Meyer
14. Petrus Franck
15. Emanuel De Meyer
16. Petrus Van Damme
17. Judocus Bonjour
18. Jacobus Snel
19. Guardus Van den Broeck
20. Cornelis Lanckman
21. Jacobus Poekx
22. Dominicus Smet
23. Franciscus Mertens
Bronnen :
uitleg appeldrager : nl.fitness-n-health.com
inkomende
briefwisseling van de stad Aalst – jaar 1818