Voor vele Aalstenaars was café ‘De Koornbloem’ een begrip, hoewel de naam misschien niet bij iedereen meteen een belletje zal doen rinkelen.
Als je echter ‘Bij Van Der Elst’ zegt, zal iedereen je blindelings de weg tonen ...
Het welbekende Café De Koornbloem aan de Nieuwstraat 2 is geschiedenis geworden ... maar hoe is het allemaal begonnen?
Het begon allemaal toen de samenwerkende maatschappij ‘Redt U zelven’ werd opgericht in 1919.
‘Redt U Zelven’ was een coöperatieve vereniging van landbouwers.
De landbouwersvereniging werd opgericht in Aalst als reactie op de slechte situatie in de landbouwsector tijdens de Eerste Wereldoorlog.
De vereniging had als doel de belangen van de landbouwers en arbeiders in de sector te verdedigen.
De stichter Ortaire Caudron (1888-1983) was afkomstig uit Moorsel en groeide op in een Daensistisch milieu. Hij had gedurende een halve eeuw de dagelijks leiding, hoewel hij zelf nooit voorzitter was van de vereniging.
Het was een politiek neutrale, christelijke en Vlaamse beweging die de krachten bundelde voor de aan- en verkoop van landbouwproducten waarvan de centrale gevestigd was in Aalst. Bovendien hadden ze ook een eigen juridische dienst, een brandverzekering, een gemengde jeugdwerking en een spaarkas.
De vereniging rekruteerde voornamelijk boeren met Daensistische en Vlaams-Nationalistische achtergrond, hoewel men zich duidelijk profileerde als een apolitieke groep die de belangen van de arbeiders op de eerste plaats stelde. Het streefde als neutrale vereniging naar een Vlaams en Christelijke levenswijze.
Eén jaar na stichting werd de vereniging uitgebreid met een coöperatieve voor de aan- en verkoop van landbouwproducten (granen, veevoeders, mest- en sproeistoffen, zaai- en plantgoed). De vereniging bezat hiervoor eigen magazijnen en winkelpanden, zowel in de stad Aalst als in de buitengemeenten.
Ook startte men met een juridische dienst (1920), een brandverzekering (1920), een spaar- en kredietkas (1921), kleinveebonden, een gemengde jeugdvereniging (1930) en landbouwcongressen.
In 1928 telde de vereniging 9500 leden en een honderdtal afdelingen; in 1932 waren er al 12.000 leden. De afdelingen breidden zich uit van de streek rond Aalst tot in Oudenaarde en het Pajottenland. De vereniging werd de concurrent van de katholieke Boerenbond, maar zou nooit dezelfde draagwijdte bereiken
Het media-orgaan van de vereniging van 1918 tot 1968 was de krant ‘De Koornbloem’, waarvan Ortaire ook de hoofdredacteur was.
Dit weekblad voor de Ontwikkeling en Standsverdediging van de Landbouwers leende ook zijn naam aan het voormalig lokaal ‘De Koornbloem’ – later café en danszaal - dat tot 2010 gevestigd was in de Nieuwstraat en dat we natuurlijk allemaal beter kennen als ‘bij Vander Elst’.
Na de Tweede Wereldoorlog hield men zich nog enkel bezig met commerciële activiteiten en nam het ledental sterk af.
De maatschappij had burelen en magazijnen aan de Zeebergkaai, gaf een eigen tijdschrift ‘De Korenbloem’ uit, en had een lokaal aan de Nieuwstraat 2, inderdaad ‘De Korenbloem’.
De eerste waard van de herberg was Hector de Troyer-Moens.
Het café had achteraan een grote zaal die onder andere dienst deed als vergaderzaal voor het Vlaams Kruis, de VTB en nog tal van andere verenigingen.
Toen in 1962 de tap van Emiel Gossé afgelost werd door Gaston Van der Elst, was ‘Redt U zelven’ ondertussen eigenlijk onbestaande. Enkel op papier bestond de vereniging nog, maar er waren geen activiteiten meer.
In 1968 verkondigden ze dan ook het stopzetten van hun ledenblad.
“Zoals wij in ons blad van verleden week hebben verklaard zullen wij tot ons groot spijt verplicht zijn de uitgifte van ‘De Koornbloem’ stop te zetten. Wij weten maar al te goed dat deze maatregel aan onze beste leden veel leed berokkent en wij willen ons nogmaals verontschuldigen om de genomen beslissing”.
Later dat jaar kwam er ook nog een openbare verkoping van het pand.
Begin jaren 70 hield ‘Redt U Zelven’ ten slotte volledig op te bestaan.
De Koornbloem was intussen omgetoverd tot een sportlokaal (onder andere de club ‘Volharden’ was er kind aan huis) maar toen de periode van de TD’s (T-dansants) eraan kwam, sprong ook Gaston op die kar.
Om alles in goede banen te kunnen leiden (minderjarigen mochten officieel nog niet deelnemen aan het ‘zware’ uitgaansleven) werd de ‘James Deanclub’ opgericht, een privéclub die het mogelijk maakte om alles legaal te laten verlopen.
Om alles nog officiëler te maken, werd ook een grote foto van James Dean opgehangen in de zaal.
Gaston had heel veel succes met de zaak. De TD’s en feestjes volgden mekaar aan hoog tempo op en ook met carnaval was ‘De Koornbloem’ the place to be.
Wie heeft er niet ooit meegedanst met de kuskesdans, zijn of haar lief aan zijn of haar ‘gillet’ getrokken, of gewoon meegebruld met de carnavalskrakers die door de boxen knalden …
De zaak kende een enorm groot succes en had een goede naam en faam.
Liever de kids naar ‘Van der Elst’ laten gaan dan naar ‘dat soort’ uit de Korte Nieuwstraat was een vaak gehoorde stelling.
Sedert 2002 bleef De Koornbloem tijdens de carnavalsdagen jammer genoeg gesloten.
Ondanks de ideale ligging aan de Grote Markt en de grote feestzaal zag Gaston, net als zoveel andere café-uitbaters, het niet meer zitten om te openen tijdens deze periode.
Te veel schade en kosten zorgden ervoor dat de gordijnen in vele zaken dicht bleven. Jammer natuurlijk voor carnaval, maar wel kostenbesparend voor de uitbaters.
In de zaal achteraan traden sedert het begin al vele Vlaamse en internationale artiesten op en de gepensioneerden van de stad hielden er hun dansontmoetingen.
Op zaterdagochtend was het café ook een trefpunt voor marktkramers die zich maar al te graag wat kwamen verwarmen.
De VTB (Vlaamse Toeristen Bond) organiseerde er dansnamiddagen, er werden lezingen gehouden door diverse verenigingen en het café stond ook bekend als ‘afzakplek’ na de matchen van ‘Den Iendracht’.
In oktober 2010 was het jammer genoeg zo ver …
Na 50 jaar cafébaas te zijn geweest heeft Gaston Van Der Elst zijn laatste pint getapt en zijn zaak verkocht. Gaston vond het welletjes en ging met welverdiend pensioen.
Het hing al een tijdje in de lucht dat Gaston zijn café ging sluiten, maar hij had niks verklapt dus het nieuws kwam Aalst binnen als een bom.
Gaston was een onvergetelijk figuur voor voetbalminnend Aalst. De cafébaas speelde immers meer dan 20 jaar profvoetbal, eerst bij Eendracht Aalst en later ook bij Anderlecht.
Al van zijn elf jaar stond hij opgesteld in een ploeg, waar hij steeds de taak van dribbelende spits op zich nam.
Over zijn sportavonturen bij Aalst en Anderlecht is HIER meer te lezen.
Er werd een traantje weggepinkt in de Aalsterse uitgaanswereld. Vijftig jaar lang waren De Koornbloem en cafébaas Gaston Van der Elst immers een begrip in onze stad.
Trouwe klanten, familie en vrienden organiseerden nog een verrassingsfuif voor de sympathieke uitbater Gaston werd toen met een smoes naar het café gelokt en hij werd overmand door emoties toen hij een bomvolle zaal bekende gezichten zag.
'Ik wist niet dat ik zoveel vrienden heb', zei de geëmotioneerde zeventiger met tranen in de ogen.
Natuurlijk waren ook de talloze herinneringen aan zijn sportloopbaan heel gegeerde gesprekthema's op het afscheidsfeest.
'Het is niet eenvoudig om afscheid te nemen van iets waaraan je bijna je hele leven aan verknocht was. Ik ga de babbel met mijn klanten missen. Het is tof te kunnen vaststellen dat ik in de toekomst op hen kan blijven rekenen.'
Ereburgemeester Anny De Maght huldigde Gaston als een vaste waarde voor Aalst. 'Hij had veel over voor zijn stad en we zijn hem daarvoor dankbaar.'
Ook Freddy Thybaert, ex-uitbater van de Beiaard, en Carlos Van den Neste, ex-cafébaas van 't Paviljoen, kwamen afgezakt naar het feest. Zij kwamen hiervoor zelfs speciaal van Oostende. Samen met Mia De Brouwer van café Safir vormden Carlos, Freddy en Gaston een vriendenkliek.
'Het is maar normaal dat we hier zijn om hem als één van de laatste oudere café-uitbaters uit te wuiven bij zijn pensioen.'
Keizer Kamiel en prins van Europa Enrico vonden dat Gaston voor zijn sportloopbaan een Gouden Schoen verdiende.
'Geen enkele collega heeft zo'n schoen', verklaarde Enrico, die hem een uniek exemplaar met een bierglas erin overhandigde.
Deze overhandiging gold trouwens meteen ook als bedanking van de carnavalisten, want ook zij hadden heel wat leuke tijden beleefd in het café annex danszaal.
Een jaar na zijn afscheid van het café belandde Gaston in het ziekenhuis met een hartaanval.
De toen 75 jarige ex-voetballer en cafébaas was met vrienden aan het fietsen toen hij zich onwel voelde en bewusteloos neerviel. Hij werd verzorgd op intensieve zorgen maar kwam er door.
In de plaats van de danszaal kwam ‘Scotch-Soda’, een conceptstore van de GAB of Groep Broekaert die zijn hoofdzetel had op de Assensesteenweg 96 in Ternat.
Zij startten in 1986 gestart als verdeler-invoerder van PePe jeans en breidden dit uit met de volgende merken: Tommy Hilfinger; Strelsson; Windsor; Retro Brand; Hacket;
Als Conceptstores bezitten ze SCOTCH-SODA; Byttebier shirtconcepts; Andy Warhol; Thot Memphis.
De groep bevatte 6 maatschappijen, 35 winkels en 470 werknemers. ‘Chipper’ werd eigenaar van het pand sedert 2010
Ondertussen is de kledingzaak geopend sedert 2013 en werd de Koornbloem prachtig gerenoveerd met respect voor de oude indeling.
De trap werd opnieuw zichtbaar, de plafonds werden hersteld, de toiletten zijn tegenwoordig de paskamers en de danszaal achteraan is eveneens winkel geworden (met inbegrip van de oude vloer) ...
Op 5 juli 2020 kwam het slechte nieuws dat Gaston op 84 jarige leeftijd overleden was.
Eendracht Aalst postte een steunbetuiging op sociale media. “De Eendracht-familie wordt in rouw gedompeld bij het overlijden van clubicoon Gaston Van Der Elst (84). Vorige zomer genoot hij nog met volle teugen van onze Expo 100 en zijn portret aan de Wall of Fame. Veel sterkte aan de familie en vrienden! Rust zacht, Gaston. #EA1919”
Niet enkel EA was in rouw. Ook heel veel ex-klanten van de toffe cafébaas pinkten een traantje weg bij dit verlies.
Bronnen :
Het Nieuwsblad van 26/10/2010
foto 2008 : Kris Vandevorst (via beeldbank id 108095)
foto 2019 : Google Streetview
De Voorpost 10/01/1992
De Koornbloem 6/12/1968 – 13/12/1968
HLN 05/07/2020 (foto @Lievens)
