Baardegem ligt op de grens van Oost-Vlaanderen met Vlaams-Brabant en is wellicht de meest landelijke deelgemeente van Aalst.
Mooie landelijke gemeente, van 605 hectare en 1948 inwoners, met Brabantse historische achtergrond.
Baardegem noemt men samen met Herdersem, Meldert en Moorsel de "faluintjesgemeenten".
Jaarlijks op de laatste dinsdag van augustus , tijdens de Faubourgkermis, trekt hier een folkloristische stoet door de straten, wat gepaard gaat met het nodige volkse vertier in plaatselijke cafeetjes.
Voor het eerst vermeld in 1180 als "Bardenghien", vormde het tot 1258 samen met Meldert één parochie, afhankelijk van de Abdij van Affligem.
Voornamelijk deze laatste, naast de abdij van Zwijveke (Dendermonde) en Ten Rozen (Aalst), bezat er een groot aantal gronden en enkele pachthoeven. In 1689 geplunderd en platgebrand door de Franse troepen.
Pas tijdens de Franse Omwenteling gescheiden van het Hertogdom Brabant en gevoegd bij het Departement van de Schelde. De gemeente vertoont een slingerend stratentracé met enkele oude éénlaagse huisjes, grote hoeven, verbouwde hoevetjes en eenvoudige nieuwe bouw. Het landschap is hier ook een zeer belangrijk element: talrijke weilanden, bosjes, landerijen wisselen de bebouwing af.
De naam Baardegem komt van het Germaanse Bardingaheim. Dit betekent huis van de lieden van Bardo, het eerste huis van het dorp dus.
Baardegem en Meldert waren in de karolingische tijden gesitueerd in de Brabantgouw en later, tot het einde van de 18e eeuw in het kwartier Brussel in het hertogdom Brabant.
Baardegem en Meldert behoorden in de Middeleeuwen tot het Hertogdom Brabant, in tegenstelling tot de andere faluintjesgemeenten Herdersem en Moorsel, die steeds tot het Graafschap Vlaanderen behoorden.
Baardegem werd op 1 januari 1977 samen met Meldert bij de stad Aalst gevoegd.
De prachtige Sint-Margarethakerk (deels laatromaans, deels vroeggotisch) met kleine barokkapel nodigt uit tot een bezoekje. In de schaduw van deze kerk staat het standbeeldje van Jan Frans Vonck als schooljongen. Hij was één van de leiders van de Brabantse omwenteling, politicoloog en advocaat.
Het dorp kende een jaarlijkse wielerwedstrijd, de Ronde van Baardegem, waarbij de wielrenners dwars door café "Maxens" rijden. Begin 2002 brandde het café echter volledig af, waarmee een lange traditie verloren ging. Café "Maxens" was gelegen aan het kruispunt van Opwijkstraat, Baardegem-Dorp en Seepscherf (vroeger Molenstraat).
Bezienswaardigheden :
- De Sint-Margaretakerk
- De pastorie
- Het standbeeld van Jan Frans Vonck naast de kerk
- Station Baardegem
- het Kravaalbos
Jaarlijks wordt er eind augustus nog steeds de fabourgkermis gevierd. Voor de echte Baardegemenaars een heus evenement waarbij dinsdag het hoogtepunt vormt met stoet en vuurwerk.
De gemeente heeft een eigen scoutsbeweging, namelijk Scouts Sint-Margaretha Baardegem.
In Baardegem speelt de voetbalclub VJ Baardegem.
Bronnen :
inventaris.onroerenderfgoed.be