Oilsjtgoistad: Natourcriterium

De erelijst van het begin tot nu staat onderaan dit artikel.

Het Natourcriterium van Aalst is een Belgische wielercriterium in Aalst dat steeds op de eerste dag na de Ronde van Frankrijk wordt gehouden.

Een beetje geschiedenis :

Het criterium in Aalst werd voor het eerst georganiseerd in 1934.

Het is echter pas vanaf 1966 dat het criterium ook officieel een Natourcriterium werd, waardoor Aalst de eer heeft om het oudste natourcriterium van het land te bezitten .

Bovendien is het Aalsterse criterium ook altijd het eerste natourcriterium op de kalender in België (de dag na aankomst van de renners in Parijs).

Grote namen als onder andere Rik Van Steenbergen, Eddy Merckx, Lucien Van Impe, Peter Sagan en Chris Froome staan reeds op de erelijst.

Het eerste 'criterium der stad Aalst' werd dus in 1934 georganiseerd, en dit door het Stedelijk Sportkomiteit. Dit was oorspronkelijk gepland op 8 september 1934, maar werd later verschoven naar zaterdag 15 september.

Op 8 september gingen immers nog andere wedstrijden door, waardoor vele profrenners afwezig zouden zijn in Aalst. Het aantal renners was toen beperkt tot 40.

Raar maar waar : het criterium was toen nog niet gratis. Wie het evenement wou bijwonen, moest hiervoor een ticket kopen, en dat kostte 3 frank (ongeveer 0,07 euro), behalve op de Grote Markt. Daar betaalde je 6 frank. Er werden ook tribuneplaatsen verkocht voor de tribune op de Grote Markt (20 frank - ongeveer 0,50 euro) en de tribune aan de Bethunelaan (10 frank)

De Stad Aalst had een prijzen- en premiepot van maar liefst 30 000 frank voorzien, waardoor de interesse bij heel wat Belgische renners groot was. De stad besliste toen om het aantal deelnemers op te trekken van 40 tot 62.
Het was Alfred Haemerlinck die het eerste criterium van Aalst won. Hij ontving een ijzeren palm (gemaakt door Kamiel De Vylder).

Het eerste criterium was meteen een groot succes, en een nieuwe editie drong zich op, al waren er natuurlijk wel wat toeschouwers die onder de draad gekropen waren zonder te betalen.

Voor het vijfde criterium, in 1938, kwamen de organisatoren opdraven met een nieuwigheid.
De koers zou voortaan 'vanachter een motor' betwist worden.
Hiervoor werden 12 beroepsrenners aangetrokken, die twee ritten van 50 kilometer zouden rijden. Tussen deze twee ritten ging een criterium door voor juniores. Het criterium achter motors zou echter een eenmalige gebeurtenis blijven.

In 1939 kwam het Sportcomité opnieuw met een vernieuwing op de proppen.

Voor het eerst werd het criterium naar internationaal niveau getild.

Het werd meteen een grote affiche : de Italiaan Raffaele Di Paco (meervoudig ritwinnaar in de Ronde van Italië en de Ronde van Frankrijk), Gerrit Schulte (de Nederlander die het podium van Paris-Roubaix haalde) en de Franse sprinter René Le Greves (ook al goed voor enkele overwinningen in de Tour).
De overwinning ging dat jaar echter, ondanks de aanwezigheid van de internationale collega's, toch opnieuw naar een Belg: Jef Geets.
Het criterium bestond uit 35 rondes, met een totale afstand van 135 kilometer. Er werd ook opnieuw een criterium voor juniors georganiseerd, waarbij de 6 best gerangschikte juniors uit elke Vlaamse provincie mochten deelnemen.

In 1941 organiseerde het Sportcomité geen criterium voor beroepsrenners, enkel de juniors konden toen starten.
De locatie van het criterium verhuisde van het centrum van Aalst naar Mijlbeek.
Het jaar nadien werd opnieuw een criterium voor beroepsrenners georganiseerd. In 1944 werd het criterium voor beroepsrenners ook niet gereden

Start criterium in de jaren '50

Na de afloop van de editie in 1961 verklaarde de organisatie dat ze voortaan geen grote sommen meer wil neertellen om de grote vedetten naar het criterium te kunnen halen.

Rechtstreekse aanleiding hiervoor was de grote passiviteit van de vedetten. Het publiek en de organisatie waren erg ontgoocheld in de prestaties van Rik Van Looy en Rik Van Steenbergen, die toch voor grote sommen naar Aalst gehaald werden.

In 1963 kregen we in Aalst trouwens ook 'het echte werk' te zien ...

Inderdaad, toen hadden we hier een doortocht van 'de grote koers', de 'Ronde van Frankrijk', die eventjes uitweek naar onze stad.

De renners kregen hun bevoorrading op de Grote Markt en ... sigaretten waren toen blijkbaar nog 'gezond' ...

In 1964 dan werd het criterium door de Belgische Wieler Bond verboden, omdat het evenement een dag voor het Belgisch Kampioenschap plaats zou vinden.

De organisatoren trokken hierop echter misnoegd naar de bevoegde instanties, en uiteindelijk kregen ze het voor elkaar dat het criterium met 1 week werd opgeschoven, waardoor Aalst nog steeds het eerste criterium van België zou zijn.

De organisatoren pakten opnieuw uit met mooie namen : Benoni Beheyt, Rik Van Looy en Frans Melckenbeek. Het werd echter een stormachtige editie. Door het slechte weer vielen op verschillende plaatsen televisieantennes naar beneden, en ook de nadarhekkens gingen op verschillende plaatsen tegen de vlakte. Het criterium ging echter gewoon door. Benoni Beheyt won in zijn regenboogtrui in het slechte weer. Louis De Pelsmaeker schreef in de Gazet van Aalst 'Regenboogtrui schittert in tornado"

In 1965 werd het criterium georganiseerd op een zaterdagmiddag. De Aalsterse handelaars wilden hier niet van weten, omdat ze te veel verlies zouden lijden door de 'bezetting' van de stad. Het Verbond van Aalsterse Dekenijen diende zelfs een schriftelijk verzet in bij het stadsbestuur, maar deze wezen erop dat er met de Belgische Wieler Bond overeengekomen was dat het criterium de dag na de Ronde van Frankrijk moest plaatsvinden. Veto van 't stad dus.

Het Verbond deed echter wel water in de wijn, en stelde voor om het criterium voortaan te laten doorgaan op de zondag erna of 's avonds.

Het Sportcomité stelde op haar beurt aan het college van burgemeester en schepenen voor om het criterium te verhuizen naar de Albrechtlaan, Leopoldlaan en Heilig Hartlaan, waardoor het 30ste criterium dat jaar doorging op Mijlbeek. De organisatoren hadden dat jaar niet alleen een nieuw parcours klaar, maar hadden ook een

De organisatoren waren tevreden met het vernieuwde parcours en zouden in 1966 het criterium opnieuw op Mijlbeek organiseren. Het criterium had vanaf dan de status van eerste na-tourcriterium gekregen. Voor deze editie hadden de organisatoren Tourwinnaar Lucien Aimar, Tom Simpson, Jan Jansen, Willy Planckaert, Walter Godefroot en Eddy Merckx naar Aalst gehaald. Een affiche dus om 'U' tegen te zeggen. De organisatoren pakten trouwens ook uit met een tijdrit die werd toegevoegd aan het programma. Deze tijdrit zou bepalen welke 20 renners aan het eigenlijke criterium mochten deelnemen. Deze rit bestond uit 1 ronde van 2 700 kilometer. Het criterium zelf bestond uit 33 rondjes van in totaal 90 kilometer.

In 1967 werd het criterium dan voor het eerst 's avonds georganiseerd. Hierdoor verhuisde het criterium terug naar het centrum. Met het nieuwe aanvangsuur wou men de publieke belangstelling terug wat aanwzengelen en met de organisatie van een avondcriterium werd ook toegegeven aan het protest van de Aalsterse handelaars.

Het eerste avondcriterium kende succes, waardoor deze formule herhaald werd in 1968.

Voor een incidentje moet je natuurlijk in Aalst zijn, In 1973 hadden enkele toeschouwers zich tijdens het criterium verkleed als journalisten en wielrenners. Het groepje droeg een groot spandoek mee, waarop te lezen stond 'Spuitje op...laat je rijden', waarmee natuurlijk verwezen werd naar de dopingperikelen in de wielersport.

Toen Eddy Merckx het groepje zag, begon hij het groepje uit te schelden in het Brussels. Er kwam zelfs wat duw- en trekwerk aan te pas, en Eddy liet zich ontvallen : "Gij stinkt, jong!" en "Ik zal u eens een kopje kleiner maken". Een paar maanden na het criterium zou Eddy betrapt worden op dopinggebruik

Ondanks dit spijtige voorvalletje, bleef Eddy wel een graag geziene gast op het criterium. Vele vrouwelijke fans zakten naar Aalst af om er Eddy aan het werk te zien.

Zo werd zijn wagen in 1975 letterlijk bestormd door vrouwelijke fans. Sagan zal het graag horen, wat laten de 'warmbloedige Aalsterse vrouwen' nu net de reden zijn waarom hij in 2019 verstek zou laten gaan om naar het criterium af te zakken.

De periode Merckx-Van Impe zou een glorieperiode voor het Aalsterse criterium betekenen, en na hun glorieperiode nam de publieke belangstelling dan ook logischerwijs af.

Het publiek was wel nog talrijk aanwezig op de Grote Markt en het Keizerlijk Plein, maar op de rest van het parcours was het veel kalmer. Het

In 1987 stond in De Voorpost zelfs te lezen dat het 'Aalsters Tourcriterium op sterven na dood' was.

Het Sportcomité en het stadsbestuur beseften toen dat ze moesten ingrijpen, en wel heel dringend.

In 1988 werd het criterium wel opnieuw een succes.

Met namen als Etienne De Wilde, Guido Bontempi, Eddy Planckaert, Claude Cruiqueillon en Dirk Demol lokten de Aalstenaars opnieuw naar het criterium, maar de moeilijke periode was nog niet helemaal voorbij.

Het was wachten tot begin de jaren '90, toen het criterium opnieuw meer publieke belangstelling kon genieten, al was dit vergeleken met de hoogdagen in de jaren '70 nog niet echt nog een topevenement te noemen.

In de periode van Merckx en Van Impe daagden meer dan 20 000 betalende toeschouwers op, terwijl dit er in 1992 amper nog met 2 000 waren. Schepen van Sport Roger D'Hondt en Sportcomité-voorzitter Willy Vernimmen bleven zich echter inzetten om het succes van de hoogdagen van het criterium terug te brengen. Grote internationale vedetten waren echter onbetaalbaar geworden, waardoor vooral gefocust moest worden op Belgisch wielertalent.

Men bleef hard werken en probeerde het succes van het criterium terug te brengen.

Begin de jaren 2000 werden de inspanningen van de organisatoren dan eindelijk opnieuw beloond. Het organiserend comité, bestaand uit voorzitter Willy Vernimmen, Arsene Vettenburg, Patrick Van de Meerssche, Edmond Van der Veken, Georges Van der Vorst, Remi De Thaye, Victor Neulant en Gino Verghasselt, bleef werken aan vernieuwing.

Zo werd in 2002 voor het eerst een gentlemenwedstrijd georganiseerd voor oude gloriën. Eddy Merckx, Lucien Van Impe, Freddy Maertens, Frank Hoste en Frans Melckebeeck werden door het Wielercomité naar Aalst gehaald. De gentlemenwedstrijd zou uitgroeien tot een traditie, die tot op de dag van vandaag nog steeds bestaat.

Aanvankelijk was het criterium dus betalend voor de toeschouwers.

In de jaren '50 betaalde men zo 20 frank voor een plaatsje langs het parcours. Wie op de tribunes het koersverloop wou volgen, betaalde 50 frank en aan de aankomstlijn werd 30 frank gevraagd. In de jaren '80 kostte een toegangsticket 100 frank; samen met het namiddagprogramma betaalde je 180 frank. In de jaren '90 kostte een plaatsje langs de omloop 250 frank. Om meer volk te trekken werd eind de jaren '90 beslist om het criterium gratis te maken.

Dit wilde wel zeggen dat men op zoek moest gaan naar extra inkomsten, aangezien ook de stad financieel niet meer tussen kwam. De organisatoren haalden hun inkomsten uit sponsoring en de verkoop van een programmaboekje, maar dit was echter toch onvoldoende om grote toppers naar Aalst te halen. Zo bleek in 2005 en 2006 Tom Boonen onbetaalbaar voor de organisatie. Toch wist men toen met de groene trui Robbie McEwen toch een grote naam te strikken.

Het gratis maken van het criterium zorgde wel voor een stijgende publieke belangstelling. Zo waren er in 2019 volgens de organisatoren ongeveer 55.000 mensen aanwezig. De hoogdagen van het criterium blijken dus terug te zijn.

In 2012 wilde hoofdsponsor Napoleon Games koste wat het kost de Gele Trui naar Aalst halen. Organisator Johnny Van Den Borre slaagde hier toen jammer genoeg niet in, maar men kon wel pronken met Groene Trui Peter Sagan op de affiche.

In 2013 slaagde men er dan wel in om Chris Froome aan te trekken. Hij was meteen ook de grote trekpleister op het 78e Napoleon Games na-Tourcriterium.

In 2014 werd opnieuw uitgepakt met de Gele Trui. Vincenzo Nibali maakte zijn opwachting in Aalst. De organisatie bleef op dit elan verder gaan en in 2015 haalde men met Chris Froome en Peter Sagan zowel de Gele als de Groene Trui naar Aalst.

Ook in 2016 en 2017 was met Chris Froome de winnaar van de Ronde van Frankrijk aanwezig in Aalst.

In 2018 werd Groene Trui Peter Sagan de grote naam op de affiche, die zijn derde overwinning op het Aalsterse criterium behaalde.

Voor 2019 kon de organisatie Tourwinnaar Egan Bernal stricken. Peter Sagan zou passen wegens een 'incident' met enkele 'warmbloedige Aalsterse vrouwen' het jaar voordien.

Reeds van vroeg in de namiddag is het in Aalst steeds een drukte van jewelste. Verschillende wedstrijden worden er gereden, waarna het 's avonds natuurlijk de beurt is aan 'de grote jongens'.

De erelijst van het begin tot nu staat onderaan dit artikel.

De jaren 2020 en 2021 waren jammer genoeg een unicum in een hele reeks mooie organisaties. Nadat het criterium enkel nog maar gecanceld werd omwille van de oorlog, moest men ook deze jaren passen, en dat omwille van de Coronacrisis die Europa teisterde.

Op 13 april 2020 was al duidelijk dat het evenement niet zou kunnen plaatsvinden op 20 juli omdat de Franse president Macron toen beslist heeft dat de Tour zou uitgesteld worden omwille van Corona.

De organisatoren van het Aalsterse criterium hebben daarna in overleg met schepen van sport Matthias De Ridder beslist om de editie 2020 helemaal van de kalender te schrappen.

Een (eventueel) latere datum van de Tour zou willen zeggen dat het heel complex zou worden om nog iets in mekaar te steken in Aalst.

Er was ten eerste nog steeds de onzekerheid of er wel publiek mag aanwezig zijn, en een latere datum zou eventueel ook in het vaarwater gekomen zijn van andere evenementen.

De Tour zelf ging wel door, zij het uitgesteld, het criterium dus niet.

En nog was het niet gedaan. Het coronavirus bleef doorwoekeren, ook in 2021.

Dit keer werd er niet gewacht, en reeds op 24 maart 2021 viel voor Aalst de beslissing ...

Er zal ook dit jaar geen Natourcriterium komen in onze stad.

De Tour eindigde in principe dat jaar op zondag 18 juli, maar volgens organisator Renno Roelandt was de kans klein dat er dan al massa-evenementen zouden mogen plaatsvinden.

"We hebben na overleg met vooral de sponsors besloten om te verschuiven naar 2022", vertelde de organisator aan TV Oost. "Ze beloven iedereen een prik te geven tegen 11 juli, maar het criterium staat een week later gepland. Dan zullen de poorten nog niet openstaan voor de grote massa."

En daarenboven zou er ook nog een sportief probleem zijn want de toppers Mathieu van der Poel, Wout van Aert en Remco Evenepoel zouden sowieso niet aanwezig kunnen zijn.

De ergste coronagolven waren voorbij, maar het deelnemers'probleem' zou ook in 2022 voortduren.

De Tour de France ging zonder problemen door, het natourcriterium in Aalst ook ... maar zonder echte favorieten weliswaar. Van het erepodium in Frankrijk kon niemand zich vrijmaken om naar Aalst af te zakken, en ook de ondertussen bijna tot levende legende gebombardeerde Wout Van Aert deed niet mee.

Het publiek liet het ondanks de mindere affiche niet afweten.

Het criterium vond maandagavond 25 juli voor de 85ste keer - en wellicht voor het eerst in 20 jaar zonder klassementwinnaar - plaats.

2022 werd de beloofde 'revival' van dit prestigieuze natourcriterium in onze 'Keizerlijke Stee'.

De organisatie heeft toen met de stad trouwens een meerjarenovereenkomst afgesloten, zodat ook de edities van 2023 en die van 2024 al zeker gesteld werden.

Een verslagje van de meest recente rit in 2024:

Voor deze 87ste editie opnieuw geen gele trui van Pogacar, maar wel een tiental tourrenners waaronder de absolute vedettes Biniam Girma, Jasper Philipsen en Victor Campenaerts.

Ook Oliver Naesen, Brent Van Moer, Gianni Vermeersch en Steff Cras werden toegevoegd aan de startlijst.

Voor de tweede keer startte het Tourcriterium met het loopevenement ‘4 Mijl van Aalst’, waarbij de deelnemers in vier rondes vier mijl, ofwel 6,4 kilometer dienden af te leggen.

Daarna stond ook de Gentlemen's Classic op het programma. Een 'veteranenkoers' over 18 tonden (30 kilometer) die dit jaar werd gewonnen door Dirk De Wolf.

Het was een prachtige rit, spannend tot het einde maar Dirk haalde het toch verdiend voor Peter De Clercq en Steve De Wolf.

En dan was het de beurt aan 'de groten' ...

Rond 19.45 uur werden groene trui Biniam Girmay, Jasper Philipsen en Victor Campenaerts rondgereden in een geel autootje om de fans te groeten.

Het criterium startte met een beetje vertraging doordat de vlucht van de renners vertraagd was, maar even voor 20 uur volgde dan toch het verwachte het startschot.

“Ik ben fier om hier te staan in de groene trui en hem vandaag te laten zien aan de wielerfans in Aalst. Ik heb voor het eerst over het criterium van Aalst gehoord enkele dagen geleden. Ik wou heel graag mijn geluk delen met de Aalstenaars. Het is nog maar mijn tweede criterium dus ik ben blij”, zei Girmay, de groene trui.

De burgemeester verklaarde : “Ik ben blij dat we de gastvrijheid aan wielerminnend Vlaanderen mogen aanbieden. Er zijn drie C’s in Aalst: carnaval, Cirk en Criterium. Het wordt nog een lange nacht, maar er is voldoende drank.”

Om en bij de 60 000 toeschouwers konden genieten van het spektakel : koers, eten en drinken... wat wil een Vlaming nog meer...

Het was Victor Campenaerts die het nz 65 toertjes haalde voor Jasper Philipsen .

3de plaats werd behaald door groene trui Biniam Girmay.

Op het podium werd hij getrakteerd op een ruiker bloemen en een megagroot glas Malheur-bier. “Het publiek was indrukwekkend, precies een alpencol, maar dan twee uur lang. Ik heb er echt van genoten. Ik heb afgezien maar na verloop van tijd kwam ik in het ritme. De adrenaline komt dan naar boven.”